Yangiliklar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Siyratni doimiy o'rganish biz uchun juda muhim sanaladi. Hayotimizning har bir lahzasi siyratdagi voqelikdan xoli emas. Ramazon oyida barcha mo'min-musulmonlar Qur'oni Karimni xatm qilishga, uni o'rganishga jiddu jahd qiladilar. Rabi'ul avval oyi kelganda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haqlarida yana ham chuqurroq o'rganishga e'tibor qaratadilar. Alloh taolo: “Ey Muhammad, Biz sizni butun olamlarga rahmat qilib yuborganmiz” (Anbiyo surasi, 107-oyat), deb marhamat qiladi. Ushbu oyatni tilovat qila turib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haqiqatda ham olamlarga rahmat bo'lib kelganliklari va bu bashariyat uchun chin ne'mat ekanini dildan his qilamiz. U zot alayhissalom nafaqat mo'minlarga, balki g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lib kelganlar. “Nima uchun g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lgan?” deyilsa, bunga tarixdan juda ko'p misollar keltirish mumkin. Jumladan, bu rahmat Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hali dunyoga kelib ulgurmaslaridan Makkada sodir bo'lgan Fil voqeasida Alloh taolo Ka'batullohning xizmatchisi bo'lgan Quraysh qavmini Abrahaning yomonligidan asraganida ko'rinadi; Toifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning kovushlarini qonga to'ldirgan qavmning bergan
azoblariga qaramasdan, u zot alayhissalom ularni duoyi bad emas, balki xayrli duo qilganlarida ko'rinadi. Rasulululloh sollallohu alayhi vasallam bu dunyodan o'tgan bo'lsalar-da, hamon u zotning hurmatlaridan yer yuzida ba'zi kofir qavmlarga baloyu ofatlar kelmayotligi aynan u zotning olamlarga faqat rahmat bo'lganliklaridandir.

Alloh taolo marhamat qiladi: “Ey odamlar, albatta, men sizlarning barchangizga, osmonlaru yerning mulki Uniki bo'lgan, Undan o'zga iloh yo'q bo'lgan va tiriltirib, o'ldiradigan Allohning Rasulidirman” (A'rof surasi, 158-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'z davrlaridan to Qiyomatgacha keladigan insoniyatga payg'ambar bo'ldilar.

Nabiy sollallohu alayhi vasallamni yaxshiroq tanish uchun esa u zotning siyratlarini, yaxshi bilishimiz kerak. Biz Alloh taoloni yaxshi ko'rishimizni da'vo qilar ekanmiz, U Zot suygan zotning hayot yo'lini o'rganmasligimiz mumkinmi?!

Buni boshqa bir tarix kitoblari kabi shunchaki o'qib qo'ya qolish odobdan bo'ladimi?! Alloh taolo Qur'oni Karimda: “Ey payg'ambar”, “Ey Rasul” deb xitob qilgan. Ismi bilan emas mana shunday maqomlar bilan chaqirilgan bu zotning siyratini muhabbat bilan o'rganmaslik mumkinmi?!

Sahobalarni esa Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamning ismlarini aytib chaqirishdan qaytardi va: “YO Rasululloh”, “Ey Nabiyulloh” kabi iboralar bilan murojaat qilishga buyurdi. Bu esa odob sanaladi. Ammo avvalgi payg'ambarlarning qavmlari ularni ismlari bilan chaqirishga odatlanishgan: “Ey Muso”, “Ey Iso”, “Ey Zakariyo”, “Ey Yahyo” alayhimussalom deb chaqirishar va buni odobsizlik deb bilishmasdi.

Alloh taolo O'zining mahbubi, O'zining sevgan Nabiysini bunday atashni xush ko'rmadi. Balki “Nabiyulloh”, “Rasululloh” deya chaqirishni afzal ko'rdi. Ammo u zotni eslash, salavot aytish uchun ismlarini zikr qilishning zarari yo'q.

Alloh taolo: “Albatta, Alloh va uning farishtalari payg'ambarga salavot aytadilar. Ey mo'minlar, sizlar ham unga salom va salavot aytinglar” (Ahzob surasi, 56-oyat), deb marhamat qilgan. Nabaviy siyratni o'rganishda opa-singillarimiz alohida g'ayrat ko'rsatmoqlari kerak. Chunki ular farzandlariga o'rgatish bilan birgalikda, ularga sahobalar va sahobiya onalarimizni ham tanitishadi. Qaysi bir farzand siyratni bilmas ekan, tarbiyasida salbiy o'zgarishlar, ba'zi bir xatarlar paydo bo'lishi hech gap emas. Mana shunday holatlarda ota-ona o'zidan o'pkalashi, o'zidan ayb qidirishi lozim bo'ladi. Shu kabi kamchiliklardan Alloh taolodan panoh so'ragan holda, siyratni o'rganishda Alloh taolo barchamizga g'ayrat-shijoat berishini so'rab qolamiz.

Orifaxon Yunusxo'ja

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ismlari 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bir necha ismlari bor. U zot alayhissolatu vassalom shunday deganlar: «Men Muhammadman. Men Ahmadman. Men Mohiyman, Alloh men bilan kufrni o'chiradi. Men Hoshirman, odamlar
oyoqarim ostida to'planadi. Men Oqibman, mening ortimdan nabiy kelmaydi».
Boshqa bir rivoyatda «Men Muqaffiyman, Tavba payg'ambariman, Rahmat payg'ambariman», deyilgan. «Sahihi Muslim»da «Malhama payg'ambariman», deyilgan. Alloh taolo u zotni O'zining aziz Kitobida bashir (bashoratchi), nazir (ogohlantiruvchi), sirojun-munir (nurli chiroq), rouf, rohim, rohmatan lil olamin (olamlarga rahmat), Muhammad, Ahmad, Toha, Yosin, muzzammil, muddassir, abd deb atagan. Abd ismi U Zot taoloning ushbu oyatidan olingan:
«Bandasini kechasi Masjidul- Haromdan atrofini barakali qilganimiz Masjidul-Aqsoga mo''jizalarimizni ko'rsatish uchun sayr qildirgan Zot pokdir. U Zt eshitguvchi, ko'rib turguvchidir» (Isro surasi, 1-oyat).
Alloh subhanahu va taolo ushbu oyatda u zotni Abdulloh (Allohning bandasi) deb tilga olgan: «Allohning bandasi Unga ibodat qilib turganida ular uning atrofida otning yolidek to'planib, bosib yuboray deyishdi» (Jin surasi, 19-oyat). Madhi ulug' bo'lgan Zot ushbu qavlida u zotni ogohlantiruvchi deb atagan: «Men ochiq-oydin ogohlantiruvchiman», degin» (Hijr surasi, 89-oyat).
Quyidagi oyatda ismlari muqaddas Zot O'zining Rasulini muzakkir (eslatuvchi) deb atagan: «Eslatgin, chunki sen eslatuvchisan, xolos» (G'oshiya surasi, 21-oyat). Bundan boshqa ismlar ham zikr qilingan bo'lib, ularning aksari sifatlardir.
Fathuddin Abulfath Ya'muriyning «Nurul-uyuun» kitobidan Odinaxon Muhammad Sodiq tarjimasi

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xitob qilib: “Ikki buyuk narsani unutmanglar – jannat va jahannamni!” dedilar va yig'lay boshladilar.
Hatto ko'z yoshlari muborak soqollarini ho'lladi. So'ngra so'zlarini davom ettirdilar: “Muhammadning nafsi izmida bo'lgan Allohga qasam! Agar sizlar oxirat ishlaridan men bilganlarimni bilganingizda, albatta tog'larga ketardingiz va boshlarinigizga tuproq sochardingiz”.
“Qalbimizning nuri” kitobidan

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Muslimaat.uz saytida e'lon qilingan yillik tanlovdan

Turmushda baxtli bo'lishni xohlaysizmi?
Turmushdagi eng ustuvor omil ishonchdir. Istanbul shahri Uskudar Universiteti shifoxonasi mutaxassisi, psixolog Ihsan O'ztekin ishonch tuyg'usi baxtli turmushning asosi ekanligini ta'kidladi.
Turmush o'rtog'ingizga befarq emasligingizni va uni sevishingizni his qildiring. Buning uchun ko'p narsa talab qilinmaydi. Kun davomida qiladigan iltifotlaringiz, chiroyli muomalangiz unga o'zini boshqacha his qilishi uchun yetarlidir. Turmush o'rtog'ingizga e'tiborli bo'ling. Uning sochini bo'yaganini, ozganligini, siz uchun qilgan arzimas ishlarini ham e'tiborga oling va taqdirlang. Yaxshi tinglovchi bo'ling. Muvaffaqiyatli turmush yo'li yaxshi suhbatlardan o'tadi. Qo'shilmasangiz ham, uning fikrlariga hurmat ko'rsating va oxirigacha tinglang. Aytmoqchi bo'lganlaringizni boshqa tomonga burmasdan, ochiq va ravon ifoda qiling. O'zaro yaqin do'st bo'ling. Turmush faqatgina birga yashashdan iborat emas. Orangizda masofa bo'lsa ham, har qanday qiyin paytlarida ruhan yonida bo'ling. Shunda u qaerda bo'lsa, siz ham o'sha yerda bo'lasiz. Dunyodagi hech bir narsa siz uchun turmush o'rtog'ingizdan ko'ra qadrliroq bo'la olmaydi.
Oilaviy yangiliklar qilib turing. Turmushingizni bir xillikdan qutqarish uchun vaqtni mazmunli o'tkazish juda muhimdir. Buning uchun imkoniyatlaringiz ustida izlanib ko'ring. Kutilmagan kichik sovg'alar tayyorlang. Ikkovingiz uchun ham qiziq bo'lgan ishlarni birgalikda bajaring. Jahlingiz chiqqanida g'azabingizga yengilmang. Tin oling, turgan joyingizni tark eting, yuvining yoki mizg'ib oling. Janjallarni buzg'unchilikka emas, yaxshilikka yo'ying. O'zingizni uning o'rniga qo'ying va muammoga yaxshi tomondan qarang. Turmush o'rtog'ingizga qilgan salbiy munosabatingiz keltirgan zarar aslida oilangiz uchun bo'lishini unutmang.
Tushunmovchiliklarni bartaraf etish emas, ularni hal etish jarayonidagi munosabatning eng zararsiz usulini qo'llash muhim ekanini yodda tuting. Bir-biringizga nisbatan bo'lgan e'tiborsizlikning sabablarini izlang. Rashk, doimo birga bo'lish, moddiy muammolar, farzandlarga ko'proq e'tibor qaratilishi, turmushdagi mas'uliyatlarning ko'payishi va turli mashaqqatli kutishlar juftlarning bir-biriga bo'lgan e'tiborini kamaytirishi mumkin.
Hayotingizni farzandlar uchun o'zgartirib, chegaralamang. Juftlardan biri farzandlarini haddan ortiq yaxshi ko'rsa, turmushning muvozanati buzilishi mumkin. O'zingizga ham vaqt ajrating. Munosabatlarda shaxslarning o'ziga vaqt ajratishi ham juda muhimdir. Ammo birgalikda va alohida-alohida o'tkazadigan vaqtlaringiz borasida hamfikr bo'ling.
Turmush o'rtog'ingizning oilasi bilan bo'lgan munosabatiga aralashmang. Ularni borib ko'rishi, ularga vaqt ajratishi kerak bo'lganida buni tushunishga harakat qiling. Oila a'zolaringizning yonida bir-biringizni muhokama qilmang, ayblamang. Turmush o'rtog'ingizning oilasi bilan orangizda muammolar bor deb hisoblasangiz, oilasini ayblaydigan, haqorat qiladigan so'zlar ishlatmasdan, bu muammoni turmush o'rtog'ingiz bilan
muhokama qiling. Muammolarni birgalikda hal qilishga harakat qiling yoki turmush o'rtog'ingiz hal qilishi uchun imkon bering.
Oilangiz bilan turmushingiz orasiga chegara qo'ying. Sizning oila a'zolaringizning turmushingizga aralashishlariga, sizning nomingizdan qaror qabul qilishlariga yo'l qo'ymang.
Turmush o'rtog'ingizning o'tmishi bilan bog'liq muammolarni, xatolarni dam-badam yuziga solib, hayotini so'roqlab, turmushingizni zaharlamang. Ruhiy va jismoniy salomatligingiz haqida gaplashing. Boshingizdan o'tgan tushkunlik, voz kecholmagan (sigaret, spirtli ichimlik, qimor) yomon odatlaringiz borasida rostgo'y bo'ling. (Bunday mavzularda turmush qurishdan avval gaplashgan ma'qul, chunki keyinroq yuzaga chiqsa,
ko'p dilxiraliklarga sabab bo'lishi mumkin). Turmushingizdagi muammolarni hal qilishga qiynalsangiz, mutaxassisga murojaat qilishdan va oilaviy psixologik muolaja olishdan uyalmang. Muammolaringizni birga hal
qilolmasligingizga ko'zingiz yetgan vaqtda bunday yordam olishingiz foydaliroq bo'ladi.
Turk tilidan Atabaeva Nargiza tarjimasi.

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

https://islom.uz/maqola/8944 Anas roziyallohu anhu rivoyat qiladi:
“Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bunday dеganlar:
“Badr kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam mushriklar tomon qaradilar, ular ming kishi edi. Biz esa uch yuz o‘n uch kishi edik. So‘ngra qibla tomonga qayrildilar. Muborak qo‘llarini ko‘tarib, Rabbilariga yolvordilar: "Allohim! Mеnga aytgan va'dangni kеltir. Allohim! Bеrgan va'dangni kеltir. Allohim! Agar bu Islom jamoasini halok qilsang, yerda Sеnga ibodat qiluvchilar qolmaydi”.
Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:
“O‘shanda sizlar Parvardigoringizdan madad tilaganingizda, U sizlarga ijobat qilib: “Mеn sizlarga kеtma-kеt kеladigan ming farishta bilan madad bеrurman”, dеdi” (Anfol surasi, 9-oyat).
Oyat ortidan farishtalar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga yordamga kеlishdi.
Ibn Abbos roziyallohu anhu rivoyat qiladi:
«Urush tugadi, asirlar qo‘lga olindi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abu Bakr bilan Umar roziyallohu anhumdan: "Bu asirlar haqida nima hukm bеrasizlar?" dеb so‘radilar.
Abu Bakr javob qildi:
“Ey Allohning Rasuli! Ular amakilaringiz bolalari va qarindoshlaringizdir. Bular evaziga qarshi tomondan fidya olganingiz yaxshi dеb o‘ylayman. Bu ish biz uchun bir quvvat bo‘ladi va ajab emaski, Alloh taolo shundan so‘ng ularni Islomga hidoyat qilsa!”
Kеyin Nabiy sollallohu alayhi vasallam Umar roziyallohu anhudan so‘radilar: "Ey Ibn Xattob! Siz nima dеysiz?"
Shunda Umar roziyallohu anhu:
“Yo‘q, Allohga qasam! Ey Allohning Rasuli! Mеn Abu Bakr roziyallohu anhuning so‘zlariga qo‘shilmayman. Bo‘yinlaridan urishimiz (chopishimiz) uchun ularni bizga topshiringizni to‘g‘ri, dеb bilaman. Uqayl roziyallohu anhuning o‘rniga chopish uchun Ali roziyallohu anhuga birortasini bеring... Falonini falonchiga bеring, ba'zi kishilarimiz o‘rniga bo‘yinlaridan kеssinlar. Chunki bu asirlar kufrning boshida turganlar va ilk raqiblarimizdir!” dеb javob bеrdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abu Bakr roziyallohu anhuning fikrini xush ko‘rdilar, Umar roziyallohu anhuning taklifini qabul qilmadilar.
Tong otganida Nabiy sollallohu alayhi vasallam bilan Abu Bakr roziyallohu anhu ikkovlari birga o‘tirib, yig‘lashayotganini ko‘rdim. "Yo Rasululloh! Nеga yig‘layapsizlar, mеnga ayting. Mеn ham birga yig‘layin!" dеb so‘radim.
Nabiy sollallohu alayhi va sallam marhamat qildilar:
“Sеn ham yig‘la! Birodarlaridan fidya olib, asirlarni ozod qilishlari uchun aytilgan taklifga sеn ham yig‘la! Haqiqatan ularning azoblari bundan ham og‘ir ekani mеnga bildirildi".
Alloh taolo ushbu oyatlarni nozil qilgan edi:
“Agar Alloh tomonidan (bilmasdan qilgan xatoni kеchirishligi) yozib qo‘yilmaganida edi, albatta sizlarga (tovon) olganinglar sababli ulug‘ azob yetgan bo‘lur edi. Endi o‘lja qilib olgan narsalaringizni halol-pok holda yeyavеringlar va Allohdan qo‘rqinglar! Albatta Alloh Mag‘firatli, Mеhribondir” (Anfol surasi, 68-69-oyatlar).
Alloh taolo o‘ljani shu tarz halol qildi.
Muslim, Tеrmiziy rivoyat qilishgan.
“Payg‘ambarimizni yig‘latgan hodisalar” kitobidan

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Bugungi kunda farzandiga chiroyli ism qo'yishga urinishlar juda go'zal darajada. Hech kim bugun farzandiga «moda»dan qolgan ismlarni qo'ymayapti. Har holda biz eshitmayapmiz. Qizlarga Nargiza, Nazokat, o'g'il bolalarga Dilshod, Dilmurodlar bugunda urf emas. Bugun Mubina, Mo'mina, Muslima, Madina, Munavvara va hokazo ismlar, o'g'il bolalarnikidan esa biror chiroyli ismning oldiga, albatta, «Muhammad» qo'shib aytiladigani «moda»da.
Men o'z farzandlarimning do'stlari (maktabdagi) yoki guruhdoshlari (bog'chadagi)dan qiyos qilaman: Muhammad Said, Muhammad Olim, Muhammad Ali, Muhammad Yusuf. O'zimning ikki o'g'lim ham: Muhammad Bilol va Muhammad Kozim. Bugungi kunda uzoq 80-yillardagi ismlar umuman qo'yilmaydi, degan e'tirofdan yiroqmiz. Chunki bu sohada maxsus izlanish olib borganimiz yo'q. Tug'ilganlik haqidagi guvohnomani berish bo'linmasi xodimlari, menimcha, bu haqida ma'lumot beruvchi eng yaxshi kishilar bo'lishsa kerak. Lekin hozir siz bilan bugungi kunda qaysi ismlar urfdaligi haqida emas, bugungi kunda qo'yilayotgan ismlarning mas'uliyati haqida, aniqrog'i, Mavlid oyi bahonasida Muhammad ismining mas'uliyati haqida so'z yuritmoqchimiz. www.siyrat.uz saytida bu ism haqida shu ma'lumotlarni topdik: «Har bir nomning ma'nosi va ko'targan yuki bo'ladi. Xo'sh, biz sevgan «Muhammad» ismining ma'nosi nima? «Muhammad»ning ma'nosi – to'xtovsiz, tinimsiz, hamisha maqtaladigan, ya'ni maqtalaveradi, maqtalaveradi va yana maqtalaveradigan. Maqtovga munosib sifatlari, maqtovli xislatlari, maqtovga loyiq amallari va taqdirlanarli ishlari juda ham ko'p, butun fazilatlar egasi. Barcha payg'ambarlar maqtaladilar, ammo Payg'ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam to'xtovsiz maqtaladilar. Barcha payg'ambarlarning maqtovga munosib sifatlari, maqtovli xislatlari, maqtovga loyiq amallari va taqdirlanarli ishlari mavjud, Payg'ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamniki esa hammasinikidan ko'ra ko'proqdir. Barcha payg'ambarlar fazilat egalari bo'lib, ummatlariga namunaviy, ibratli, komil insonlar bo'lishgan, Payg'ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam esa o'zlarida butun fazilatlarni jamlagan va qiyomatgacha keladigan butun insoniyat uchun eng mukammal go'zal namunali Zotdirlar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, mening va mendan oldingi payg'ambarlarning misoli xuddi bir uyni yaxshilab,
chiroyli qilib qurib, bir burchagida bir g'ishtning o'rnini qoldirib qo'ygan kishiga o'xshaydi. Odamlar uni aylanib ko'rib qoyil qolishadi va: «Mana shu g'isht ham o'rniga qo'yilganida edi!» deyishadi. Men o'sha g'ishtman, men payg'ambarlarning so'nggisiman», dedilar». Allohning eng suyukli Payg'ambarining ismini o'z farzandimizga qalbimizga ezgu tilaklarni tukkan holda qo'yar ekanmiz, o'zimiz ham bu boradagi hech bo'lmaganda eng kichik ilmga ega bo'lmog'imiz lozimdir. Mini yubka kiyib olgan ona farzandini chaqiryapti: «Muhammad Said!». Bilmadim, negadir bu holat bir necha kungacha ko'z oldimdan ketmadi. Har holda farzandlarimizning ismlari Muhammad bo'lar ekan, suyukli Payg'ambarimizning hech bo'lmaganda bitta sifatlarini ularda tarbiyalash nazarimda onalar mas'uliyatidir. Ammo mini yubka kiygan onada bunday mas'uliyat bormikin? Va bu «ona» Payg'ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning biror bir sifatlarini bilarmikan? Insonlarning eng yaxshisi bo'lgan Zotga farzandimizni nisbat berar ekanmiz, uni bugungi kun insonlarining eng yaxshisi qilib tarbiyalashga intilmog'imiz mantiqan to'g'ri bo'lar edi. Albatta, bir insonda jami yaxshi sifatlar jamlanmog'i dargumon. Ammo hech bo'lmaganda bir nechtasini ularda tarbiyalash bizning, onalarning vazifasidir. Agar farzandingizning ismi Muhammad bo'lsa, bir eslab ko'ringchi, qachon unga siz Payg'ambarimiz haqlarida aytib berdingiz? Nega ismini bunday qo'yganingizni o'g'lingiz biladimi? Habibimizning sifatlari bilan tanishmi? Bu sifatlar unga kelajak hayotida qanday ta'sir etishi mumkinligidan xabardormi? Agar javoblarimizning barchasi yo'q bo'lsa, unda bu bizning tarbiya sohasidagi eng katta xatomiz, qoldirgan bo'shlig'imizdir.
Tezda bu xatoni o'nglash, bo'shliqni to'ldirish zarur! «Britaniyadagi aholini hisob-kitob qilib boradigan idora shuni ma'lum qiladiki, o'tgan yildan buyon Britaniya poytaxti Londonda tug'ilayotgan bolalarning ko'pi «Muhammad» ismi bilan nomlanmoqda. Aslida bu ism bilan nomlanganlar dunyoda keng tarqalgan, aniqrog'i o'rtacha 150 mln odam «Muhammad» ismi bilan nomlangan. Buning sababi «Muhammad» ismi musulmonlar uchun fazilatli ism hisoblanadi. Shuningdek, hozirgi kunda Yevropada ham ushbu ism bilan nomlanayotganlarning soni ortib bormoqda. Xususan, Frantsiyada tug'ilayotgan chaqaloqlarning orasida mashhurdir. «Muhammad» ismi bilan nomlanganlar Britaniya va Ispaniyada eng ko'p nomlanadigan ismlar orasida oltinchi o'rinda turadi». (Manba: www.iqraa.com) Payg'ambarlarning so'nggisi bo'lgan bu ulug' Zotning ismini o'z farzandiga qo'ygan kishi qanday katta mas'uliyat uning bo'yniga tushganini bilarmikan? Yoki bugungi kunda ko'pchilik qo'yayotgani uchun shu ismni tanladimikan? Bu liboslarning o'zgarib turuvchi modasi emas, balki ulug' baxt va shafoat umidi ekanini bilarmikan? Albatta, ota-onalar qiyomatda o'z farzandlariga qo'ygan ismlari uchun javob beradilar va insonlar o'z ismlari hamda otalarining ismi bilan chaqiriladilar. Bugun farzandiga Muhammad ismini qo'yib, sal katta bo'lgach, sho'xlik qilgan bolasini qarg'ayotgan onalar bundan qaytariq borligini bilisharmikan? O'g'liga shu go'zal ismni qo'yib, katta bo'lib qolgan farzandlaridan uyalmay, uyga shirakayf qaytayotgan va o'g'lini shu ism bilan chaqira turib, uni so'kayotgan otalar bu ishning hisobi qanday bo'lishini bilisharmikan? Kimgadir aql o'rgatish fikridan mutlaqo yiroqman, ammo agar farzandingizga Muhammad ismini qo'ygan bo'lsangiz, demak, buning shartlariga ham «chidashingiz» kerak bo'ladi. Ya'ni hadisda aytilishicha, «Muhammad ismli farzandlaringizni so'kmangiz!» Bu qo'lingizdan keladimi? Agar «ha» bo'lsa, nur ustiga nur, javob «yo'q» bo'lsa, iltimos, boshqa ism tanlay qoling.

Lekin bu farzandga tarbiya berish ma'nosida sal qattiq gapirish yoki yomon ish qilganda urishish mumkin emas, degan ma'noni anglatmaydi. Shuningdek, farzand balog'atga yetganda, (o'g'il bolalar 12 yoshda) namozga buyuriladilar. Agar ular bundan bosh tortsalar, ota-onalarga ularga azob bermasdan, tarbiya maqsadida urishga ruxsat etilgan. Farzandimning ismi Muhammad deb, uni o'ta erkalatib yuborish ham yaramaydi. Ammo yana bir narsani unutmaylikki, agar Muhammad ismini qo'yishning o'zi ota va bola uchun jannatga kirishga kifoya bo'lganda, jami musulmonlarning ismlari faqat Muhammad ismidan iborat bo'lgan bo'lardi, xolos. Biz
shafoatni va uning oqibatida jannatni orzu qilamiz, ammo harakatni ham to'xtatmaymiz. Alloh taolo barchalarimizga, xususan, ismi Muhammad bo'lgan farzandlarimizga ham O'zi iymon va go'zal taqvoni nasib etsin! Omin!
Ummu Muhammad Bilol

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Ilm hurmatidan insonlar ko'pincha maslahat so'raydilar. Tavsiyalarim orasida bir hadis juda ko'p takrorlanadi. U ham bo'lsa, inson kasb qiladigan odatlarga oiddir.
Odat aslida arabcha so'z bo'lib, «'aada» fe'lidan olingan bo'lib, qaytish, takrorlanish degan ma'nolarni anglatadi.
Demak, odat ko'p marta takrorlanadigan ish bo'lib, inson uni oson va hatto ongsiz ravishda muntazam bajaradi. E'tibor qaratadigan bo'lsak, qiladigan ish-harakatlarimizning aksari odatlardan iborat.
Yangi kunni qabul qilib olganimizdan boshlab, to shu kunning nihoyasigacha asosan odatdagi ishlarimizni takrorlaymiz.
Har bir shaxsning odati o'ziga yarasha farqli bo'ladi. Shuningdek, odatlar foydali odat va zararli odatlardan iborat. Yuqoridagi ma'nolardan xulosa shuki, inson muntazam qilib yurgan ishlarini bajarishda qiynalmaydi. Ammo bu harakatlar qatoriga yangisi qo'shilishi va uni amalga oshirish odatdagi ishlardan ko'ra qiyin kechishi ayni haqiqat. Tan olishimiz kerak bo'lgan yana bir haqiqat shuki, bizdagi odatlarning hammasi ham foydali odatlar emas. Har bir shaxsda zararli odatlar bo'lishi muqarrar. Shuningdek, bor foydali odatlarimiz bilan kifoyalanib qolishimiz ham yaxshi emas. Umr o'tib borar ekan, biz yangi-yangi odatlarni o'zimizda mujassam qilib borishimiz, shuningdek, yomon odatlarimizdan xalos bo'lishga harakat qilishimiz kerak.
Muammo o'sha foydali ishlarni odatga aylantirib olishimizda. Aksariyatimiz xayrli, manfaatli ishlarni muntazam qila olmay qiynalamiz va tabiiyki, buning yo'llarini qidira boshlaymiz.
Foydali odatlarni kasb qilishda asosan ikki narsa tavsiya qilinadi.
Birinchisi: ularni oz-ozdan qilish.
Ikkinchisi: davomiy qilish.
Ko'pchilikda ma'lum bir ishga katta qiziqish uyg'onadi. Unga kirishar ekan, hattoki butun bir kunini sarflashga tayyor bo'ladi. Lekin tez orada ana shu himmati pasayib ketadi va uzoqqa bormay turib, haligi ishni to'xtatib qo'yganini ko'ramiz. Sababi esa katta hajmdagi ishdan malollanib qolishidir.
Misol uchun, tahajjud namozini ilk o'qiganida yigirma rak'at o'qiydi. Keyinroq kamuyqulik, birdaniga ko'p harakat qilish va tartiblarning keskin buzilishi oqibatida ko'nikma hosil bo'lmay, charchab qoladi va bu ish tez orada og'ir keladi. Shu sababdan ustozlar, xususan, Hazratimiz tahajjudni yangi boshlaganda dastlab ikki rak'atdan o'qishni tavsiya qilar edilar. Bunga ko'nikma hosil bo'lganidan so'ng to'rt, olti va sakkiz, toqati ko'tarsa, undan ko'piga, asta-sekin, bosqichma-bosqich olib chiqiladi. Zikrlar, Qur'on tilovati, o'qish, yozish – hamma ishlarni mana shunga qiyos qilish mumkin. Ikkinchi shart esa – davomiylik. Chunki davomiy bo'lmasa, takrorlanmaydi. Takrorlanmagan narsa odatga aylanmaydi. Odatga aylanmas ekan, u qiyin ish bo'lib turaveradi. Misolda keltirganimizdek, bir-ikki tahajjud o'qib qo'yib, keyin oylab tashlab qo'ygan kishi uchun bu ibodat odatga aylana olmaydi.
Buning muqobilida yomon odatlardan xalos bo'lishda ularni birdaniga tark qilish ham mumkin yoki ozaytirib borib, sekin-asta yo'qotish ham mumkin. Bu go'zal ta'limotlarni bizga suyukligimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam berganlar.
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan: «Qanday amal Alloh uchun eng mahbubdir?» deb so'rashdi. «Oz bo'lsa ham, davomlisi», dedilar». (Ikki shayx va Termiziy rivoyat qilganlar).

"Omina" jurnalining 2024-yil 2-sonidan olindi.