Zanjabil Qur'oni Karimda zikr qilingan, inson tanasi uchun juda ko'p foydali xususiyatlarga
ega o'simliklardan biri.
Ammo zanjabilni iste'mol qilmaslik kerak bo'lgan holatlar borligini ham bilarmidingiz?
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Siyratni doimiy o'rganish biz uchun juda muhim sanaladi. Hayotimizning har bir lahzasi siyratdagi voqelikdan xoli emas. Ramazon oyida barcha mo'min-musulmonlar Qur'oni Karimni xatm qilishga, uni o'rganishga jiddu jahd qiladilar. Rabi'ul avval oyi kelganda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haqlarida yana ham chuqurroq o'rganishga e'tibor qaratadilar. Alloh taolo: “Ey Muhammad, Biz sizni butun olamlarga rahmat qilib yuborganmiz” (Anbiyo surasi, 107-oyat), deb marhamat qiladi. Ushbu oyatni tilovat qila turib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haqiqatda ham olamlarga rahmat bo'lib kelganliklari va bu bashariyat uchun chin ne'mat ekanini dildan his qilamiz. U zot alayhissalom nafaqat mo'minlarga, balki g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lib kelganlar. “Nima uchun g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lgan?” deyilsa, bunga tarixdan juda ko'p misollar keltirish mumkin. Jumladan, bu rahmat Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hali dunyoga kelib ulgurmaslaridan Makkada sodir bo'lgan Fil voqeasida Alloh taolo Ka'batullohning xizmatchisi bo'lgan Quraysh qavmini Abrahaning yomonligidan asraganida ko'rinadi; Toifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning kovushlarini qonga to'ldirgan qavmning bergan
azoblariga qaramasdan, u zot alayhissalom ularni duoyi bad emas, balki xayrli duo qilganlarida ko'rinadi. Rasulululloh sollallohu alayhi vasallam bu dunyodan o'tgan bo'lsalar-da, hamon u zotning hurmatlaridan yer yuzida ba'zi kofir qavmlarga baloyu ofatlar kelmayotligi aynan u zotning olamlarga faqat rahmat bo'lganliklaridandir.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Ey odamlar, albatta, men sizlarning barchangizga, osmonlaru yerning mulki Uniki bo'lgan, Undan o'zga iloh yo'q bo'lgan va tiriltirib, o'ldiradigan Allohning Rasulidirman” (A'rof surasi, 158-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'z davrlaridan to Qiyomatgacha keladigan insoniyatga payg'ambar bo'ldilar.
Nabiy sollallohu alayhi vasallamni yaxshiroq tanish uchun esa u zotning siyratlarini, yaxshi bilishimiz kerak. Biz Alloh taoloni yaxshi ko'rishimizni da'vo qilar ekanmiz, U Zot suygan zotning hayot yo'lini o'rganmasligimiz mumkinmi?!
Buni boshqa bir tarix kitoblari kabi shunchaki o'qib qo'ya qolish odobdan bo'ladimi?! Alloh taolo Qur'oni Karimda: “Ey payg'ambar”, “Ey Rasul” deb xitob qilgan. Ismi bilan emas mana shunday maqomlar bilan chaqirilgan bu zotning siyratini muhabbat bilan o'rganmaslik mumkinmi?!
Sahobalarni esa Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamning ismlarini aytib chaqirishdan qaytardi va: “YO Rasululloh”, “Ey Nabiyulloh” kabi iboralar bilan murojaat qilishga buyurdi. Bu esa odob sanaladi. Ammo avvalgi payg'ambarlarning qavmlari ularni ismlari bilan chaqirishga odatlanishgan: “Ey Muso”, “Ey Iso”, “Ey Zakariyo”, “Ey Yahyo” alayhimussalom deb chaqirishar va buni odobsizlik deb bilishmasdi.
Alloh taolo O'zining mahbubi, O'zining sevgan Nabiysini bunday atashni xush ko'rmadi. Balki “Nabiyulloh”, “Rasululloh” deya chaqirishni afzal ko'rdi. Ammo u zotni eslash, salavot aytish uchun ismlarini zikr qilishning zarari yo'q.
Alloh taolo: “Albatta, Alloh va uning farishtalari payg'ambarga salavot aytadilar. Ey mo'minlar, sizlar ham unga salom va salavot aytinglar” (Ahzob surasi, 56-oyat), deb marhamat qilgan. Nabaviy siyratni o'rganishda opa-singillarimiz alohida g'ayrat ko'rsatmoqlari kerak. Chunki ular farzandlariga o'rgatish bilan birgalikda, ularga sahobalar va sahobiya onalarimizni ham tanitishadi. Qaysi bir farzand siyratni bilmas ekan, tarbiyasida salbiy o'zgarishlar, ba'zi bir xatarlar paydo bo'lishi hech gap emas. Mana shunday holatlarda ota-ona o'zidan o'pkalashi, o'zidan ayb qidirishi lozim bo'ladi. Shu kabi kamchiliklardan Alloh taolodan panoh so'ragan holda, siyratni o'rganishda Alloh taolo barchamizga g'ayrat-shijoat berishini so'rab qolamiz.
Orifaxon Yunusxo'ja
https://muslimaat.uz/maqola/38063
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Rasululloh sollallohu
alayhi vasallamning ismlari
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bir necha ismlari
bor. U zot alayhissolatu vassalom shunday deganlar:
«Men Muhammadman. Men Ahmadman. Men
Mohiyman, Alloh men bilan kufrni o'chiradi. Men Hoshirman, odamlar
oyoqarim ostida
to'planadi. Men Oqibman, mening ortimdan nabiy kelmaydi».
Boshqa bir rivoyatda «Men
Muqaffiyman, Tavba payg'ambariman, Rahmat payg'ambariman», deyilgan. «Sahihi Muslim»da
«Malhama payg'ambariman», deyilgan.
Alloh taolo u zotni O'zining aziz Kitobida bashir
(bashoratchi), nazir (ogohlantiruvchi), sirojun-munir (nurli chiroq), rouf, rohim, rohmatan
lil olamin (olamlarga rahmat), Muhammad, Ahmad, Toha, Yosin, muzzammil, muddassir, abd deb
atagan. Abd ismi U Zot taoloning ushbu oyatidan olingan:
«Bandasini kechasi Masjidul-
Haromdan atrofini barakali qilganimiz Masjidul-Aqsoga mo''jizalarimizni ko'rsatish uchun
sayr qildirgan Zot pokdir. U Zt eshitguvchi, ko'rib turguvchidir» (Isro surasi, 1-oyat).
Alloh
subhanahu va taolo ushbu oyatda u zotni Abdulloh (Allohning bandasi) deb tilga olgan:
«Allohning bandasi Unga ibodat qilib turganida ular uning atrofida otning yolidek
to'planib, bosib yuboray
deyishdi» (Jin surasi, 19-oyat). Madhi ulug' bo'lgan Zot ushbu qavlida u
zotni ogohlantiruvchi deb atagan: «Men ochiq-oydin ogohlantiruvchiman», degin» (Hijr
surasi,
89-oyat).
Quyidagi oyatda ismlari muqaddas Zot O'zining Rasulini
muzakkir (eslatuvchi) deb atagan: «Eslatgin, chunki sen eslatuvchisan, xolos» (G'oshiya surasi, 21-oyat). Bundan boshqa
ismlar ham zikr qilingan bo'lib, ularning
aksari sifatlardir.
Fathuddin Abulfath
Ya'muriyning «Nurul-uyuun» kitobidan Odinaxon Muhammad Sodiq tarjimasi
https://muslimaat.uz/maqola/38031
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Muslimaat.uz saytida e'lon qilingan yillik tanlovdan
Turmushda baxtli bo'lishni xohlaysizmi?
Turmushdagi eng ustuvor omil ishonchdir. Istanbul shahri Uskudar Universiteti shifoxonasi
mutaxassisi, psixolog Ihsan O'ztekin ishonch tuyg'usi baxtli turmushning asosi ekanligini
ta'kidladi.
Turmush o'rtog'ingizga befarq emasligingizni va uni sevishingizni his qildiring. Buning uchun
ko'p narsa talab qilinmaydi. Kun davomida qiladigan iltifotlaringiz, chiroyli muomalangiz
unga o'zini boshqacha his qilishi uchun yetarlidir.
Turmush o'rtog'ingizga e'tiborli bo'ling. Uning sochini bo'yaganini, ozganligini, siz uchun
qilgan arzimas ishlarini ham e'tiborga oling va taqdirlang.
Yaxshi tinglovchi bo'ling. Muvaffaqiyatli turmush yo'li yaxshi suhbatlardan o'tadi.
Qo'shilmasangiz ham, uning fikrlariga hurmat ko'rsating va oxirigacha tinglang. Aytmoqchi
bo'lganlaringizni boshqa tomonga burmasdan, ochiq va ravon ifoda qiling.
O'zaro yaqin do'st bo'ling. Turmush faqatgina birga yashashdan iborat emas. Orangizda masofa
bo'lsa ham, har qanday qiyin paytlarida ruhan yonida bo'ling. Shunda u qaerda bo'lsa, siz ham
o'sha yerda bo'lasiz. Dunyodagi hech bir narsa siz uchun turmush o'rtog'ingizdan ko'ra qadrliroq bo'la
olmaydi.
Oilaviy yangiliklar qilib turing. Turmushingizni bir xillikdan qutqarish uchun vaqtni
mazmunli o'tkazish juda muhimdir. Buning uchun imkoniyatlaringiz ustida izlanib ko'ring.
Kutilmagan kichik sovg'alar tayyorlang. Ikkovingiz uchun ham qiziq bo'lgan ishlarni birgalikda
bajaring.
Jahlingiz chiqqanida g'azabingizga yengilmang. Tin oling, turgan joyingizni tark eting,
yuvining yoki mizg'ib oling. Janjallarni buzg'unchilikka emas, yaxshilikka yo'ying. O'zingizni
uning o'rniga qo'ying va muammoga yaxshi tomondan qarang. Turmush o'rtog'ingizga qilgan salbiy
munosabatingiz keltirgan zarar aslida oilangiz uchun bo'lishini unutmang.
Tushunmovchiliklarni bartaraf etish emas, ularni hal etish jarayonidagi munosabatning eng
zararsiz usulini qo'llash muhim ekanini yodda tuting.
Bir-biringizga nisbatan bo'lgan e'tiborsizlikning sabablarini izlang. Rashk, doimo birga
bo'lish, moddiy muammolar, farzandlarga ko'proq e'tibor qaratilishi, turmushdagi
mas'uliyatlarning ko'payishi va turli mashaqqatli kutishlar juftlarning bir-biriga bo'lgan
e'tiborini kamaytirishi mumkin.
Hayotingizni farzandlar uchun o'zgartirib, chegaralamang. Juftlardan biri farzandlarini
haddan ortiq yaxshi ko'rsa, turmushning muvozanati buzilishi mumkin.
O'zingizga ham vaqt ajrating. Munosabatlarda shaxslarning o'ziga vaqt ajratishi ham juda
muhimdir. Ammo birgalikda va alohida-alohida o'tkazadigan vaqtlaringiz borasida hamfikr
bo'ling.
Turmush o'rtog'ingizning oilasi bilan bo'lgan munosabatiga aralashmang. Ularni borib
ko'rishi, ularga vaqt ajratishi kerak bo'lganida buni tushunishga harakat qiling. Oila
a'zolaringizning yonida bir-biringizni muhokama qilmang, ayblamang. Turmush
o'rtog'ingizning oilasi bilan orangizda muammolar bor deb hisoblasangiz, oilasini
ayblaydigan, haqorat qiladigan so'zlar ishlatmasdan, bu muammoni turmush o'rtog'ingiz bilan
muhokama qiling. Muammolarni birgalikda hal qilishga harakat qiling yoki turmush o'rtog'ingiz
hal qilishi uchun imkon bering.
Oilangiz bilan turmushingiz orasiga chegara qo'ying. Sizning oila a'zolaringizning
turmushingizga aralashishlariga, sizning nomingizdan qaror qabul qilishlariga yo'l qo'ymang.
Turmush o'rtog'ingizning o'tmishi bilan bog'liq muammolarni, xatolarni dam-badam yuziga
solib, hayotini so'roqlab, turmushingizni zaharlamang.
Ruhiy va jismoniy salomatligingiz haqida gaplashing. Boshingizdan o'tgan tushkunlik, voz
kecholmagan (sigaret, spirtli ichimlik, qimor) yomon odatlaringiz borasida rostgo'y bo'ling.
(Bunday mavzularda turmush qurishdan avval gaplashgan ma'qul, chunki keyinroq yuzaga chiqsa,
ko'p dilxiraliklarga sabab bo'lishi mumkin).
Turmushingizdagi muammolarni hal qilishga qiynalsangiz, mutaxassisga murojaat qilishdan
va oilaviy psixologik muolaja olishdan uyalmang. Muammolaringizni birga hal
qilolmasligingizga ko'zingiz yetgan vaqtda bunday yordam olishingiz foydaliroq bo'ladi.
Turk tilidan Atabaeva Nargiza tarjimasi.
https://muslimaat.uz/maqola/36509