05.09.2024
910
Rabiul avval: biz bu oy haqida nimalarni bilamiz?
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Bugun, quyosh chiqqani hamon, biz musulmon taqvimining eng ahamiyatli oyi – Rabiul avvalga kirib kеldik. Islom tarixida ushbu muqaddas oyda butun ummatimiz uchun eng ahamiyatli voqеa – Alloh yaratgan barcha maxluqotlarning eng sharaflisi va mahbubi, U Zotning huzurida eng mukarrami va azizi, bizning sеvimli payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam tug‘ilgan – Mavlid oyidir.
Rabiul avval bu – Allohning marhamati bilan mukammal ko‘rinishda butun insoniyatga islom dinini tarqatgan, butun insoniyatga Yaratguvchining eng oxirgi Elchisini hadya etgan oy. 40 yildan kеyin Alloh taolo Payg‘ambar mavqеini ato etgan go‘dak Muhammad 571 yil Rabiul avval oyining 11 va 12 kuni o‘rtasida tug‘ilgan, dеb hisoblash qabul qilingan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bu dunyoni tark etishlari ham shu oyda ro‘y bеrgan. Biz bugun kutib olgan ushbu muqaddas oyda musulmonlar uchun katta ahamiyatga ega bo‘lgan yana bir qator voqеalar yuz bеrgan. Bu, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hijratga yo‘l olganlari, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning tug‘ilishlari, birinchi masjidning bunyod etilishi va birinchi juma namozining o‘qilishidir.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning tug‘ilishlari insoniyatga hadya etilgan Alloh taoloning eng buyuk marhamatlaridan biri hisoblanadi. Alloh taolo Qur'oni karimda shunday marhamat qiladi: «(Ey, Muhammad) Biz sеni faqat olamlarga rahmat qilib yubordik» («Anbiyo» surasi, 107-oyat). Shuning uchun Rabiul avval oyi Alloh taoloning bu buyuk nе'matiga salovotlar aytish oyi hisoblanadi. Rabiul avval oyi davomida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hayot yo‘llari haqida ma'ruzalar qilish, Rasuli Akramni ulug‘lab salavotlar aytish bilan majlislar o‘tkazish qabul qilingan. Axir Alloh taoloning o‘zi «Ahzob» surasining 56-oyatida bizlarni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam sharafiga salovot aytishga chaqiradi «Albatta, Alloh va Uning farishtalari Payg‘ambarga salovot ayturlar. Ey iymon kеltirganlar! Siz ham unga salovot ayting va salom yuboring». Ushbu oyni o‘zingiz uchun o‘zgacha qiling: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning siyratlari, ularning yaxshi fazilatlarini o‘rganing, ularning hadislarini o‘qing, ko‘p salovotlar ayting, kundalik hayotingizning har bir sohasida sunnatga jon baxsh etib, ibodatlaringizni ziyoda qiling.
Islom.uz portali tahririyati
Yangiliklar
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Siyratni doimiy o'rganish biz uchun juda muhim sanaladi. Hayotimizning har bir lahzasi siyratdagi voqelikdan xoli emas. Ramazon oyida barcha mo'min-musulmonlar Qur'oni Karimni xatm qilishga, uni o'rganishga jiddu jahd qiladilar. Rabi'ul avval oyi kelganda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haqlarida yana ham chuqurroq o'rganishga e'tibor qaratadilar. Alloh taolo: “Ey Muhammad, Biz sizni butun olamlarga rahmat qilib yuborganmiz” (Anbiyo surasi, 107-oyat), deb marhamat qiladi. Ushbu oyatni tilovat qila turib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haqiqatda ham olamlarga rahmat bo'lib kelganliklari va bu bashariyat uchun chin ne'mat ekanini dildan his qilamiz. U zot alayhissalom nafaqat mo'minlarga, balki g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lib kelganlar. “Nima uchun g'ayridin va mushriklarga ham rahmat bo'lgan?” deyilsa, bunga tarixdan juda ko'p misollar keltirish mumkin. Jumladan, bu rahmat Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hali dunyoga kelib ulgurmaslaridan Makkada sodir bo'lgan Fil voqeasida Alloh taolo Ka'batullohning xizmatchisi bo'lgan Quraysh qavmini Abrahaning yomonligidan asraganida ko'rinadi; Toifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning kovushlarini qonga to'ldirgan qavmning bergan
azoblariga qaramasdan, u zot alayhissalom ularni duoyi bad emas, balki xayrli duo qilganlarida ko'rinadi. Rasulululloh sollallohu alayhi vasallam bu dunyodan o'tgan bo'lsalar-da, hamon u zotning hurmatlaridan yer yuzida ba'zi kofir qavmlarga baloyu ofatlar kelmayotligi aynan u zotning olamlarga faqat rahmat bo'lganliklaridandir.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Ey odamlar, albatta, men sizlarning barchangizga, osmonlaru yerning mulki Uniki bo'lgan, Undan o'zga iloh yo'q bo'lgan va tiriltirib, o'ldiradigan Allohning Rasulidirman” (A'rof surasi, 158-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'z davrlaridan to Qiyomatgacha keladigan insoniyatga payg'ambar bo'ldilar.
Nabiy sollallohu alayhi vasallamni yaxshiroq tanish uchun esa u zotning siyratlarini, yaxshi bilishimiz kerak. Biz Alloh taoloni yaxshi ko'rishimizni da'vo qilar ekanmiz, U Zot suygan zotning hayot yo'lini o'rganmasligimiz mumkinmi?!
Buni boshqa bir tarix kitoblari kabi shunchaki o'qib qo'ya qolish odobdan bo'ladimi?! Alloh taolo Qur'oni Karimda: “Ey payg'ambar”, “Ey Rasul” deb xitob qilgan. Ismi bilan emas mana shunday maqomlar bilan chaqirilgan bu zotning siyratini muhabbat bilan o'rganmaslik mumkinmi?!
Sahobalarni esa Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamning ismlarini aytib chaqirishdan qaytardi va: “YO Rasululloh”, “Ey Nabiyulloh” kabi iboralar bilan murojaat qilishga buyurdi. Bu esa odob sanaladi. Ammo avvalgi payg'ambarlarning qavmlari ularni ismlari bilan chaqirishga odatlanishgan: “Ey Muso”, “Ey Iso”, “Ey Zakariyo”, “Ey Yahyo” alayhimussalom deb chaqirishar va buni odobsizlik deb bilishmasdi.
Alloh taolo O'zining mahbubi, O'zining sevgan Nabiysini bunday atashni xush ko'rmadi. Balki “Nabiyulloh”, “Rasululloh” deya chaqirishni afzal ko'rdi. Ammo u zotni eslash, salavot aytish uchun ismlarini zikr qilishning zarari yo'q.
Alloh taolo: “Albatta, Alloh va uning farishtalari payg'ambarga salavot aytadilar. Ey mo'minlar, sizlar ham unga salom va salavot aytinglar” (Ahzob surasi, 56-oyat), deb marhamat qilgan. Nabaviy siyratni o'rganishda opa-singillarimiz alohida g'ayrat ko'rsatmoqlari kerak. Chunki ular farzandlariga o'rgatish bilan birgalikda, ularga sahobalar va sahobiya onalarimizni ham tanitishadi. Qaysi bir farzand siyratni bilmas ekan, tarbiyasida salbiy o'zgarishlar, ba'zi bir xatarlar paydo bo'lishi hech gap emas. Mana shunday holatlarda ota-ona o'zidan o'pkalashi, o'zidan ayb qidirishi lozim bo'ladi. Shu kabi kamchiliklardan Alloh taolodan panoh so'ragan holda, siyratni o'rganishda Alloh taolo barchamizga g'ayrat-shijoat berishini so'rab qolamiz.
Orifaxon Yunusxo'ja
https://muslimaat.uz/maqola/38063
14.09.2024
869
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Rasululloh sollallohu
alayhi vasallamning ismlari
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bir necha ismlari
bor. U zot alayhissolatu vassalom shunday deganlar:
«Men Muhammadman. Men Ahmadman. Men
Mohiyman, Alloh men bilan kufrni o'chiradi. Men Hoshirman, odamlar
oyoqarim ostida
to'planadi. Men Oqibman, mening ortimdan nabiy kelmaydi».
Boshqa bir rivoyatda «Men
Muqaffiyman, Tavba payg'ambariman, Rahmat payg'ambariman», deyilgan. «Sahihi Muslim»da
«Malhama payg'ambariman», deyilgan.
Alloh taolo u zotni O'zining aziz Kitobida bashir
(bashoratchi), nazir (ogohlantiruvchi), sirojun-munir (nurli chiroq), rouf, rohim, rohmatan
lil olamin (olamlarga rahmat), Muhammad, Ahmad, Toha, Yosin, muzzammil, muddassir, abd deb
atagan. Abd ismi U Zot taoloning ushbu oyatidan olingan:
«Bandasini kechasi Masjidul-
Haromdan atrofini barakali qilganimiz Masjidul-Aqsoga mo''jizalarimizni ko'rsatish uchun
sayr qildirgan Zot pokdir. U Zt eshitguvchi, ko'rib turguvchidir» (Isro surasi, 1-oyat).
Alloh
subhanahu va taolo ushbu oyatda u zotni Abdulloh (Allohning bandasi) deb tilga olgan:
«Allohning bandasi Unga ibodat qilib turganida ular uning atrofida otning yolidek
to'planib, bosib yuboray
deyishdi» (Jin surasi, 19-oyat). Madhi ulug' bo'lgan Zot ushbu qavlida u
zotni ogohlantiruvchi deb atagan: «Men ochiq-oydin ogohlantiruvchiman», degin» (Hijr
surasi,
89-oyat).
Quyidagi oyatda ismlari muqaddas Zot O'zining Rasulini
muzakkir (eslatuvchi) deb atagan: «Eslatgin, chunki sen eslatuvchisan, xolos» (G'oshiya surasi, 21-oyat). Bundan boshqa
ismlar ham zikr qilingan bo'lib, ularning
aksari sifatlardir.
Fathuddin Abulfath
Ya'muriyning «Nurul-uyuun» kitobidan Odinaxon Muhammad Sodiq tarjimasi
https://muslimaat.uz/maqola/38031
15.09.2024
1065
